Đơn vị thực hiện

• Hạng mục

  DỰ ÁN

• Thời gian

  TỪ 2012 ĐẾN NAY

• Lĩnh vực

  Sản xuất và Tiêu dùng Trách nhiệm

Dự án Urban Circular Space (UCS) là một mô hình kinh doanh tuần hoàn phi lợi nhuận, tiên phong thúc đẩy thời trang tuần hoàn tại Việt Nam. Dự án đem đến các trải nghiệm về thời trang tuần hoàn và tiêu dùng bền vững thông qua các hoạt động Mua sắm xanh | Đổi đồ | Cho tặng | Tái chế | Sự kiện, workshop về thời trang bền vững và tuần hoàn. UCS thúc đẩy lối sống thân thiện với Trái đất: Tái sử dụng | Mua ít | Chọn kỹ | Dùng lâu | Mặc bền | Tái chế . UCS đem đến một vòng tròn khép kín cho các sản phẩm thời trang nữ không-được-sử-dụng ở các điều kiện khác nhau: Đồ rách cũ hỏng được sửa chữa và tái chế để bán/cho tặng lại, Đồ mới và còn tốt được phân loại để bán, cho tặng lại, hoặc điều chỉnh kiểu dáng/tái chế. 100% doanh thu của UCS được dùng để trang trải chi phí hoạt động. Dự án bắt đầu không chính thức từ tháng 8/2012, và chính thức vào tháng 1/2020 tại ngõ 6 Tôn Thất Tùng, Đống Đa, Hà Nội.

Bối cảnh dự án

UCS được thành lập không chính thức vào tháng 8/2012 và chính thức vào tháng 1/2020. Tại thời điểm này, kinh tế Việt Nam ngày càng phát triển, đời sống người dân ngày càng được cải thiện, ngân sách tiêu dùng của mỗi cá nhân và gia đình cũng ngày càng tăng. Một trong những hàng hoá và dịch vụ được cá nhân và gia đình ở Việt Nam tiêu dùng nhiều nhất là quần áo (đứng thứ ba, chỉ sau thực phẩm và tiết kiệm ). Thị trường tiêu dùng quần áo ở Việt Nam tăng trưởng mạnh liên tục hàng năm, ước tính đạt khoảng 4-5 tỷ USD. Trong khi đó, theo khảo sát của UCS vào năm 2017 trên hơn 200 bạn trẻ, hơn 90% người tham gia cho biết họ cảm thấy nuối tiếc vì mua nhiều quần áo mà họ không hoặc rất ít mặc.

Trong khi đó, thời trang là ngành gây ô nhiễm nhất thứ ba trên thế giới, chỉ sau nông nghiệp, năng lượng và dầu mỏ. Trung bình để sản xuất ra một chiếc áo phông đơn giản, ước tính mất khoảng 2000 lít nước (từ khâu trồng bông, khai thác, dệt vải, nhuộm, vận chuyển, vv), đủ để một ngừoi uống trong vòng 3 năm. Mặt khác, rác thải thời trang sau tiêu dùng cũng là một vấn đề lớn; ước tính hàng năm toàn cầu thải ra khoảng 90-100 triệu tấn rác thải thời trang, gây gánh nặng lên xử lý, chôn lấp rác thải, bao gồm cả ở Việt Nam.

“Kẽ hở” trong hoạt động xử lý quần áo thải bỏ tại Việt Nam.

Tại thời điểm UCS bắt đầu hoạt động một cách không chính thức vào năm 2012, quần áo không dùng đến ở Việt Nam hầu như chỉ được xử lý thông qua việc cho tặng lại trong gia đình, bạn bè, và các nhóm từ thiện. Đồng thời, chưa có các sáng kiến, dự án, mô hình kinh doanh thu thập lại quần áo cũ.

Việc cho tặng lại còn nhiều hạn chế, đặc biệt đối với những món đồ hợp thời trang lại kén người nhận như váy, áo hai dây, áo ngắn, giầy cao gót. Những món đồ thời trang này, tuy vẫn còn thị hiếu trên thị trường, nhưng lại không phù hợp cho hoạt động từ thiện tại các vùng nông thôn, vùng cao, các đối tượng nhận đồ (phần nhiều là các nhóm yếu thế như người nghèo, khuyết tật, trẻ em tại các trại trẻ mồ côi), hoặc bối cảnh nhận đồ (sau các thiên tai như lũ lụt).

Trong khi đó, nhu cầu mua sắm thời trang tuần hoàn cả ở Việt Nam và thế giới ngày càng tăng cao vì đó là một phần của phong cách sống xanh, thân thiện với môi trường để hạn chế rác thải cá nhân. Theo khảo sát của Nielson 2017-2018, hơn 80% người tiêu dùng Việt Nam sẵn sàng và ưu tiên chi trả cho các sản phẩm xanh, thân thiện với môi trường. Trong khi đó thị trường thời trang tuần hoàn ở Việt Nam vào năm 2020 hầu hết chỉ dừng lại ở các cửa hàng bán đồ si (đồ cũ hàng nhập khẩu từ nước ngoài).

Vì vậy, Urban Circular Space (UCS) được thành lập vào tháng 1 năm 2020 để thúc đẩy hướng đi mới của thời trang tuần hoàn ở Việt Nam – tuần hoàn đồ không dùng đến của mỗi cá nhân, gia đình ở các đô thị, thành phố lớn. UCS được báo chí, truyền thông trong nước đề cập đến với vai trò tiên phong trong việc thúc đẩy thời trang tuần hoàn tại Việt Nam.

Sáng kiến - phát kiến của dự án

Urban Circular Space là mô hình kinh doanh phi lợi nhuận, tiên phong trong việc thúc đẩy và phát triển thời trang tuần hoàn thông qua một loạt các sáng kiến mới với cách tiếp cận khác biệt tại Việt Nam:

• Tạo ra mô hình kinh doanh kinh tế tuần hoàn khép kín, phi lợi nhuận đầu tiên tuần hoàn các sản phẩm thời trang nội địa

• Nhận đồ cho tặng và ký gửi để xử lý, kéo dài tuổi thọ, đem lại các cuộc đời ý nghĩa cho đồ secondhand

• Bán và cung cấp trải nghiệm mua sắm các sản phẩm thời trang xanh, có trách nhiệm, minus-waste (giúp giảm rác thải) và zero-emission (không tạo ra khí thải)

• Tổ chức các chuỗi sự kiện đổi đồ Urban Swap Party, Book Swap Party đầu tiên tại Hà Nội và một số tỉnh khác (như Hồ Chí Minh, Bình Phước) và dịch vụ đổi đồ 1-đổi-1 tại UCS

• Cho tặng lại đồ 0đ tại cửa hàng, các sự kiện Freecycle Fair và thông qua việc phối hợp với các nhóm thiện nguyện, các câu lạc bộ của học sinh, sinh viên

• Tái chế đồ và tổ chức các workshop tái chế quần áo, tiên phong trong việc thúc đẩy, tái chế đồ jeans thông qua việc hợp tác, hỗ trợ các dự án tái chế đồ jeans.

• Nâng cao nhận thức về thời trang tuần hoàn, thời trang bền vững, và lối sống xanh có trách nhiệm thông qua các bài viết, nôi dung chia sẻ trên mạng xã hội (hashtags chính #circular_fashion_in_action, #Green_on_the_go, #Phong_trào_cần_sửa), tham gia các buổi toạ đàm với học sinh sinh viên, vv.

• Hỗ trợ các sáng kiến, dự án xanh của học sinh, sinh viên ở Hà Nội và Hồ Chí Minh, ví dụ sự kiện The Circle với Đại học Kinh tế Tài chính Hồ Chí Minh, Cuộc thi “Tái xinh” với Đại học Văn hoá Hà Nội, các workshop tái chế và các hoạt động của CLB Ngoại ngữ xanh GUC của Đại học Ngoại ngữ

Thông tin đăng ký bản quyền, sở hữu trí tuệ với thương hiệu Urban Circular Space (UCS): Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu số 4-0485083-000 được Cục sở hữu trí tuệ, Bộ Khoa học Công nghệ cấp ngày 28/03/2024

Mục tiêu và tầm nhìn của dự án

Tầm nhìn: UCS có tầm nhìn trở thành chuỗi cửa hàng tiện lợi, trung tâm mua sắm, đổi, sửa chữa đồ các cá nhân, gia đình không sử dụng nữa tại các cộng đồng dân cư ở Việt Nam và nước ngoài.

Mục tiêu: Trở thành thương hiệu được nhượng quyền tại các thành phố, các khu vực dân cư ở Việt Nam để gia tăng tác động tích cực lên cộng đồng và xã hội thông qua việc kết hợp với các đối tác để mở rộng mạng lưới các cửa hàng tiện lợi UCS.

Quá trình triển khai, phạm vi và chi phí của dự án

UCS hướng tới việc nâng cao nhận thức và thúc đẩy hành vi tiêu dùng bền vững, có trách nhiệm thông qua các sản phẩm thời trang tuần hoàn với nhóm các bạn nữ độ tuổi từ 20-40 tuổi tại các đô thị lớn như Hà Nội, Hồ Chí Minh.

Quá trình triển khai

1) 08/2012 – 09/2015: The Store: Cửa hàng Bách hoá – Ba năm đầu nền tảng

UCS bắt đầu hoạt động không chính thức với tên gọi The Store – Cửa hàng Bách hoá từ tháng 8/2012 đến tháng 9/2015 với khoảng 6-8 phiên Garage Sale và Flea Market, các phiên chợ bán các đồ thời trang nữ-không-được-sử-dụng của bạn bè, người thân, và đồng nghiệp trong vòng 1 hoặc 2 ngày. 20-50% doanh thu từ các phiên chợ được dùng cho các hoạt động từ thiện như đi thăm trại phong, trại trẻ mồ côi, tổ chức các hoạt động cho trẻ em mồ côi ở Hà Nội.

Phiên đầu tiên vào tháng 8/2012 đạt doanh thu kỷ lục gần 30 triệu đồng trong vòng 2 ngày, gây quỹ được khoảng 7 triệu cho hoạt động từ thiện. Các phiên bán hàng sau cũng đạt doanh thu tương đối, thể hiện nhu cầu và tiềm năng lớn của thị trường thời trang tuần hoàn các sản phẩm nội địa (thay vì các sản phẩm thời trang đồ si, đồ vintage nhập khẩu từ nước ngoài).

2) 09/2015 – 12/2019: Hanoi ZStore, Hanoi Recycle Factory và Urban Circular Space – Bốn năm tìm kiếm hướng đi và sáng tạo mô hình

Từ năm 2015 đến 2019, mình đi học tại Nhật Bản, Úc, sau đó làm việc tại Singapore và Việt Nam. Trong hai năm học ở Nhật Bản và Úc (từ năm 2015-2017) mình đã liên tục đi thăm các cửa hàng, mô hình kinh doanh tuần hoàn như (i) các cửa hàng từ thiện (thrift shops được vận hành bởi các tổ chức như Oxfam, Goodwill, Salvation Army, các nhà thờ, Hội đồng các Tổ chức phụ nữ của Singapore); (ii) các cửa hàng ký gửi, mua bán quần áo không-được-sử-dụng như REFASH, 2nd Street, Hardoff, Fashion Pulpit; (iii) các mô hình đổi đồ như Swapaholic, và (iv) các sàn thương mại và bán đồ online như Carousell, Facebook Marketplace.

Trong hai năm tại Nhật và Úc (2015-2017), mô hình UCS được dần hoàn thiện nhưng dưới cái tên Hanoi ZStore, sau đó là Hanoi Recycle Factory. Mô hình UCS được mang đi dự thi tại cuộc thi Mô hình Kinh doanh Nhật Bản (Japan Business Model Competition) và đã giành giải nhất tại tỉnh Niigata, sau đó tiếp tục lọt vào top 10 dự án tại vòng chung kết toàn nước Nhật trong năm 2017. Năm 2019, Dự án đổi tên sang Urban Circular Space và tiếp tục lọt vào Top 10 các dự án Start-up tại Nhật tại cuộc thi Viet Start-up Competition.

Trong 2 năm 2018 và 2019, mô hình UCS được dần hoàn thiện với việc chạy thử nghiệm 6 sự kiện đổi đồ Urban Swap Party tại Hà Nội. Đây là 6 sự kiện đổi đồ có quy mô đầu tiên được tổ chức ở Hà Nội và Việt Nam, có sự kiện đỉnh điểm thu hút hơn 600 người quan tâm đến sự kiện và tiếp cận hơn 50,000 người. Trong khoản thời gian này, UCS cũng tìm kiếm các hướng đi trong việc tái chế quần áo, đặc biệt là các sản phẩm thời trang denim, đồ jeans với việc đem lại ý tưởng và phối hợp các tổ chức tiên phong tái chế đồ jeans như Mèo Tôm handmade.

3) 01/2020 – nay: Urban Circular Space và Urban Swap Party – Tiên phong thời trang tuần hoàn tại Việt Nam

UCS được thành lập chính thức vào tháng 1/2020 và duy trì hoạt động tại ngõ 6, Tôn Thất Tùng, Đống Đa, Hà Nội. UCS đem lại một mô hình tuần hoàn thời trang nội địa khép kín cho tất cả các sản phẩm thời trang nữ không-được-sử-dụng và trong mọi điều kiện, từ rách, cũ, hỏng đến mới còn nguyên tag giá, hợp thời trang và chất lượng cao.

Các sản phẩm cũ hỏng sẽ được UCS sửa chữa hoặc cho tặng lại tại cửa hàng, trong khi đó các sản phẩm lành lặn, hợp thời trang và có thị hiếu sẽ được bán để có ngân sách duy trì hoạt động cửa hàng. Các sản phẩm cơ bản, còn tốt, nhưng thị hiếu thấp sẽ được cho tặng lại, phù hợp với mục đích và đối tượng nhận cho tặng. Cuối cùng, những sản phẩm quá cũ rách hoặc không phù hợp cho tặng sẽ được mang đi tái chế thành các sản phẩm thời trang.

Từ tháng 9/2022 – 6/2025, UCS mở và vận hành cửa hàng thời trang tuần hoàn thứ hai ở thành phố Hồ Chí Minh và có một thời gian ngắn mở cửa hàng ở thành phố Huế. Tuy cả hai cửa hàng đều đã được đóng cửa nhưng đã giúp thúc đẩy, truyền cảm hứng trong việc mở ra các cửa hàng thời trang tuần hoàn nội địa mới ở hai thành phố này. Ví dụ Saigon Zero Waste đã tiếp nhận cửa hàng UCS tại Sài Gòn và sau đó mở rộng thêm mô hình xuống các tỉnh phía nam.

UCS tự hào trong việc tiên phong thúc đẩy và phổ biến khái niệm thời trang tuần hoàn ở Việt Nam, đồng thời là sáng kiến đầu tiên đem đến cách tiếp cận mới, cách làm mới về tuần hoàn thời trang nội địa ở Việt Nam.

Kết quả đạt được

Kết quả định tính: 

Trong 5 năm hoạt động chính thức (từ tháng 1/2020 đến nay), UCS đã tuần hoàn, đem lại vòng đời mới, cuộc sống mới cho khoảng 250,000 sản phẩm thời trang (trung bình một tháng đem lại giá trị mới cho hơn 3,600 sản phẩm thời trang).

Ngoài ra, UCS ước tính đã hỗ trợ khoảng 30 sáng kiến, dự án của học sinh sinh viên trên toàn nước, 50 các chuyến từ thiện đến vùng cao, các vùng chịu khó khăn đặc biệt chịu ảnh hưởng sau bão lũ, tổ chức khoảng gần 100 các sự kiện cho tặng đồ miễn phí và đổi đồ, hợp tác với các tổ chức, các nhóm hoạt động bảo vệ môi trường tổ chức khoảng 20 sự kiện thu gom rác thải, bán và truyền thông các sản phẩm thân thiện với môi trường.

Ngoài những con số biết nói, UCS còn tạo tác động về việc nâng cao nhận thức và chuyển đổi hành vi sang tiêu dùng bền vững và có trách nhiệm. Do đó, UCS được nhiều báo chí, đơn vị truyền thông đưa tin với vai trò tiên phong thúc đẩy và phát triển thời trang tuần hoàn ở Việt Nam.

Kết quả định lượng:

250,000 : số sản phẩm được tuần hoàn trong từ 2020

3,600 : Trung bình số sản phẩm tuần hoàn trong tháng

100+ : Sự kiện cho tặng đồ miễn phí và đổi đồ

30+ : Sáng kiến, dự án của sinh viên được hỗ trợ

50+ : chuyến từ thiện được hỗ trợ

20+ : sự kiện môi trường được tổ chức

Tiềm năng nhân rộng mô hình

Cách thức hiệu quả nhất để nhân rộng và lan toả tác động tích cực của mô hình UCS lên môi trường và xã hội là thông qua hoạt động nhượng quyền thương hiệu.

Trên thực tế, UCS nhận được khá nhiều tin nhắn từ các bạn quan tâm đến việc vận hành mô hình của UCS. Nhiều bạn mong muốn được mở UCS tại thành phố, quận huyện bạn đang sinh sống, ví dụ điển hình là việc mở hai cửa hàng UCS tại Hồ Chí Minh và Huế với hai đối tác tại hai thành phố này.

Tuy nhiên, để duy trì sự phát triển bền vững của mạng lưới các chi nhánh, việc chuẩn hoá mô hình và các quy trình hoạt động là vô cùng cần thiết. Do đó, nguồn lực, quan trọng nhất là nhân lực, sau đó là tài chính, đóng vai trò then chốt trong việc nhân rộng mô hình UCS. Mình hi vọng nhận được sự quan tâm của các bạn chia sẻ đam mê và nhiệt huyết, muốn đóng góp vào việc thúc đẩy thời trang tuần hoàn và thời trang bền vững để cùng đồng hành và nhân rộng mô hình UCS.

Về chúng tôi

Bản quyền và tính hợp pháp của các hình ảnh, video, thông tin, dữ liệu về dự án được đăng tải trên landing page (trang thông tin dự án) này do cá nhân/ tổ chức đăng ký tham gia giải thưởng cung cấp và chịu trách nhiệm.