Chuyển dịch năng lượng là quá trình chuyển đổi từ việc sử dụng các nguồn năng lượng truyền thống như nhiên liệu hóa thạch (dầu mỏ, than đá, khí tự nhiên) sang các nguồn năng lượng tái tạo và sạch hơn như năng lượng mặt trời, gió, thủy điện, sinh khối, năng lượng địa nhiệt và các nguồn năng lượng sạch khác.
Nhận thức được bối cảnh Việt Nam đang thực hiện nhiều bước để chuyển đổi từ các nguồn năng lượng truyền thống sang các nguồn năng lượng tái tạo và bền vững hơn, trong báo cáo với chủ đề “Chuyển dịch năng lượng tại Việt Nam - Những đề xuất chiến lược cho doanh nghiệp”, PwC Việt Nam đã đưa ra những đề xuất để các doanh nghiệp Việt Nam có thể tiếp cận từng bước, phát triển chiến lược chuyển dịch năng lượng và các mô hình kinh doanh phù hợp.
1. Xác định cơ sở và đánh giá
Quá trình xác định cơ sở và đánh giá đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng chiến lược phát triển bền vững cho doanh nghiệp. Đầu tiên, cần tiến hành đánh giá dấu chân carbon và chuỗi giá trị, bao gồm việc đo lường mức tiêu thụ năng lượng cơ bản, chi phí liên quan, và phân loại phát thải theo ba phạm vi: phát thải trực tiếp từ hoạt động của công ty (Phạm vi 1), phát thải từ nguồn năng lượng mua vào (Phạm vi 2), và phát thải từ toàn bộ chuỗi giá trị như nhà cung cấp, vận chuyển, và sử dụng sản phẩm (Phạm vi 3).
Bước tiếp theo là xác định giá trị cơ hội, tức là khám phá các giải pháp tiềm năng để giảm phát thải và tối ưu hóa năng lượng, như ứng dụng công nghệ sạch, cải tiến quy trình sản xuất hoặc hợp tác với các bên liên quan trong chuỗi cung ứng.
Cuối cùng, doanh nghiệp cần thiết kế mô hình giá trị, kết hợp việc phân tích lợi ích kinh tế và tác động môi trường, từ đó đưa ra các ước tính giá trị cụ thể nhằm xác định hiệu quả của các cơ hội được triển khai. Quy trình này không chỉ giúp doanh nghiệp tối ưu hóa chi phí mà còn tăng cường khả năng cạnh tranh và đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững toàn cầu.
2. Lập thứ tự ưu tiên và xây dựng kế hoạch
Việc lập thứ tự ưu tiên và xây dựng kế hoạch nhằm đảm bảo tính khả thi và hiệu quả trong quá trình chuyển dịch năng lượng. Doanh nghiệp cần đánh giá năng lực hiện tại, bao gồm các nguồn lực, công nghệ và quy trình hiện có, sau đó đối chiếu với các lộ trình khử carbon tiêu chuẩn để thiết lập các mục tiêu cụ thể, rõ ràng và phù hợp với chiến lược dài hạn. Việc phát triển chiến lược năng lượng là cần thiết để biến các cơ hội chuyển đổi năng lượng thành giá trị kinh doanh, chẳng hạn như thương mại hóa công nghệ năng lượng tái tạo hoặc tối ưu hóa quy trình nhằm giảm chi phí và tăng hiệu suất. Ngoài ra, doanh nghiệp cần xây dựng lộ trình chuyển dịch chi tiết, bao gồm kế hoạch triển khai các sáng kiến ưu tiên, định rõ từng giai đoạn, nguồn lực cần thiết, và các mốc thời gian cụ thể. Lộ trình này không chỉ định hướng hành động mà còn giúp doanh nghiệp theo dõi tiến độ, điều chỉnh linh hoạt để đáp ứng các thách thức và tối đa hóa lợi ích.
3. Thực hiện và chuyển hóa
Quá trình thực hiện và chuyển hóa là bước then chốt để biến các chiến lược năng lượng thành hành động cụ thể và tạo ra giá trị thực tế. Một trong những nhiệm vụ quan trọng là tối ưu hóa quy trình mua bán năng lượng, đảm bảo các nguồn năng lượng được lựa chọn phù hợp với chiến lược chuyển dịch năng lượng của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, việc thực hiện và quản lý các dự án chuyển đổi tại chỗ là cần thiết để đảm bảo hiệu quả vận hành, tối ưu hóa nguồn lực và đáp ứng các mục tiêu đã đề ra. Đồng thời, việc phát triển và củng cố quan hệ đối tác chiến lược, bao gồm cả các quan hệ tài chính, đóng vai trò quan trọng trong việc huy động nguồn lực và thúc đẩy sự hợp tác xuyên suốt chuỗi giá trị. Một yếu tố không thể thiếu là xây dựng khuôn khổ tham gia với các nhà cung cấp chính trong chuỗi cung ứng, nhằm đánh giá hiện trạng phát thải và tìm kiếm cơ hội chuyển dịch năng lượng tiềm năng.
Tất cả các hoạt động này cần được phối hợp nhịp nhàng để thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng một cách toàn diện, không chỉ đáp ứng mục tiêu phát triển bền vững mà còn mang lại lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp.
Nguồn: PwC Việt Nam
