Việt Nam là nước có nhiều loại hình thiên tai và chịu tác động nặng nề của thiên tai và biến đổi khí hậu. Hàng năm, thiên tai thường xuyên xảy ra trên các vùng miền, gây ra nhiều thiệt hại về người và của, nhiều mất mát đau lòng. Đồng bào cả nước đều quan tâm chia sẻ với người dân các vùng bị thiên tai đe dọa, tàn phá, luôn muốn chung tay giúp đỡ bà con giảm bớt phần nào khó khăn mất mát do thiên tai gây ra. Từ tâm nguyện ấy, vào năm 2008, một số cá nhân, với sự khởi xướng và đứng đầu là ông Phan Diễn, Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Nguyên Thường trực Ban bí thư Đảng cộng sản Việt Nam, đã xin phép Nhà nước cho thành lập Quỹ Hỗ trợ Phòng tránh thiên tai miền Trung (QMT) (lúc đầu hoạt động trong phạm vi 16 tỉnh ven biển miền Trung là khu vực thường xuyên bị bão lũ hoành hành, gây thiệt hại lớn về người và của), sau này đổi tên thành Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai (QPT) và mở rộng phạm vi hoạt động của Quỹ từ miền Trung ra cả nước.

Trong suốt 15 năm qua, được sự ủng hộ, đồng hành nhiệt tình của các nhà hảo tâm, các doanh nghiệp trong và ngoài nước, sự giúp đỡ, phối hợp của tổ chức Đảng, chính quyền và đoàn thể xã hội các cấp, các anh chị em tình nguyện viên ở các địa phương, Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai đã kết nối những tấm lòng, nhân lên sức mạnh của cộng đồng, thực hiện nhiều dự án và chương trình hoạt động, giúp người dân nâng cao năng lực chủ động phòng tránh và khắc phục hậu quả, giảm nhẹ thiệt hại do thiên tai gây ra và tiến hành một số hoạt động nhân đạo từ thiện khác.

.

Động lực:

Sau hơn 15 năm hoạt động, thông qua hàng trăm dự án, Quỹ đã đạt được những kết quả đáng trân trọng, góp phần không nhỏ trong việc phát triển và xây dựng các chương trình cộng đồng phòng tránh thiên tai, qua đó giải quyết những thách thức hiện tại liên quan đến phòng ngừa, ứng phó và khắc phục thiên tai bằng các cách tiếp cận mới, cải thiện cơ sở hạ tầng và đưa ra các khuyến nghị cơ chế chính sách nhằm nâng cao khả năng thích ứng với các hiện tượng khí hậu cực đoan trong tương lai. Những thành quả đã đạt được chính là nguồn động lực giúp Quỹ tiếp tục nỗ lực duy trì các hoạt động, mở rộng phạm vi để kịp thời hỗ trợ người dân khắp cả nước. Cụ thể:

1. Quỹ đã làm tốt vai trò cầu nối với sức lan tỏa lớn giữa những Nhà tài trợ và người dân vùng bị ảnh hưởng bởi thiên tai, đúng như tên gọi “Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai”.
2. Quỹ luôn tập trung vào vấn đề trọng tâm là giúp người dân chủ động phòng tránh thiên tai, bảo toàn tính mạng, tài sản trước thiên tai.
3. Quỹ đã mở rộng phạm vi hoạt động trong cả nước với phương châm “chủ động phòng tránh” nên các dự án Quỹ thực hiện đều nhằm mục tiêu giúp cộng đồng nâng cao năng lực tự phòng tránh thiên tai và thích ứng an toàn.
4. Quỹ là địa chỉ tin cậy bởi tính minh bạch để các tổ chức và cá nhân trong và ngoài nước tin tưởng, gửi gắm sự ủng hộ của mình đối với các dự án do Quỹ vận động và thực hiện.

Các dự án Quỹ đã triển khai thực hiện trong 15 năm qua có thể xếp theo 4 nhóm chính:

NHÓM 1: CÁC CHƯƠNG TRÌNH, DỰ ÁN HỖ TRỢ TRẺ EM, HỌC SINH
- Xây dựng công trình cộng đồng phòng tránh thiên tai: Đây là những công trình kiến trúc hai tầng, xây dựng vững chắc, kiên cố ở khu vực thường xảy ra bão, lũ, ngập lụt.
- Xây dựng bể bơi trường học tại 36 tỉnh, thành phố: Đưa môn bơi lội vào chương trình học chính khóa từ cấp tiểu học, với mục đích phòng chống tai nạn đuối nước thường xảy ra với lứa tuổi thiếu niên nhi đồng.
- Chương trình hỗ trợ trang, thiết bị trường học: Giúp vận động tài trợ để thực hiện chương trình trao tặng thiết bị dạy học, đồ dùng chăm sóc trẻ cho 123 trường mầm non, trường tiểu học, trung học cơ sở trên cả nước, giúp các cơ sở này khôi phục và cải thiện điều kiện học tập, sinh hoạt sau thiên tai.
- Chương trình học bổng “Vì tương lai xanh”: Hỗ trợ khẩn cấp học sinh bị ảnh hưởng bởi thiên tai, giúp em duy trì việc học, có đủ đồ dùng học tập, sách vở, quần áo để trở lại trường học

NHÓM 2: CÁC DỰ ÁN NÂNG CAO NĂNG LỰC CHỦ ĐỘNG PHÒNG TRÁNH THIÊN TAI
- Lắp đặt 843 trạm đo mưa tự động và 16 tháp cảnh báo sớm ngập lụt tại cộng đồng tại 48 tỉnh/thành phố trên cả nước.
- Xây dựng đội xung kích cứu hộ, cứu nạn cấp xã và hỗ trợ Nhà nước xây dựng các đội xung kích phòng chống thiên tai cấp cơ sở (thôn/xã) trong cả nước.
- Trồng thí điểm 106 ha rừng ngập mặn phòng hộ bảo vệ đê biển tại tỉnh Thanh Hóa.

NHÓM 3: CÁC DỰ ÁN HỖ TRỢ NGƯỜI DÂN GIẢM BỚT KHÓ KHĂN VỀ ĐỜI SỐNG TRONG VÀ SAU THIÊN TAI
- Dự án khắc phục tình trạng thiếu nước sạch, nước ngọt do hạn hán, xâm nhập mặn gây ra
- Hỗ trợ vốn quay vòng cho phụ nữ nghèo phát triển kinh tế và phòng tránh thiên tai
- Dự án “Xây dựng nhà tình thương chống chịu ảnh hưởng của biến đổi khí hậu năm 2022” tại tỉnh Trà Vinh.

NHÓM 4: CÁC CHƯƠNG TRÌNH CỨU TRỢ KHẨN CẤP.
- Chương trình hỗ trợ khẩn cấp cho các hộ gặp khó khăn sau thiên tai.
- Chương trình hỗ trợ khẩn cấp trong đại dịch Covid-19.

Ngoài ra, Quỹ cũng thường xuyên tổ chức các hoạt động truyền thông nâng cao nhận thức về chủ động phòng chống thiên tai và tri ân nhà tài trợ như: Giao lưu nghệ thuật truyền hình, hội thảo, tọa đàm đánh giá mô hình và hiệu quả các dự án,...

Trong các hoạt động của mình, Quỹ đặt trọng tâm vào việc chủ động phòng tránh, tìm mọi cách giảm nhẹ tác động do thiên tai gây ra. Ngoài việc kết nối với lực lượng nòng cốt của nhà nước, Quỹ nỗ lực huy động được sự đóng góp của nhân dân, mọi lực lượng và tổ chức xã hội cùng đồng hành phối hợp để các hoạt động cứu trợ, khắc phục hậu quả thiên tai diễn ra hiệu quả nhất. Đối tượng mà Quỹ ưu tiên kết nối,vận động là các nhà tài trợ, các nhà hảo tâm nhằm nhận được sự đồng hành, ủng hộ vững chắc nguồn kinh phí, đảm bảo cho mọi hoạt động của Quỹ.

Đối với việc lựa chọn các chương trình, dự án thực hiện, nhằm đem lại nhiều lợi ích nhất cho người dân, Quỹ ưu tiên lựa chọn dự án theo các tiêu chí sau:
+ Đáp ứng nhu cầu cấp thiết nhất, giúp ích được cho những đối tượng xã hội khó khăn nhất, dễ bị tổn thương nhất trong thiên tai như trẻ em, phụ nữ, đồng bào dân tộc thiểu số,…
+ Dự án đa chức năng, đa tác dụng, có thể dùng vào nhiều việc, đáp ứng nhiều nhu cầu, vừa có tác dụng phòng tránh thiên tai, vừa phục vụ nhu cầu dân sinh như giáo dục, y tế, văn hóa,..
+ Ưu tiên những loại dự án mang tính mô hình, có sức lan tỏa để mang lại hiệu quả lớn, ý nghĩa lớn
+ Lựa chọn các dự án vừa sức của Quỹ, có tính khả thi, có thể tạo điều kiện huy động thêm các nguồn lực khác trong xã hội cùng tham gia đồng hành, góp vốn đối ứng
+ Đặc biệt quan tâm đảm bảo an toàn tài chính, quản lý mọi việc thu chi đúng pháp luật, tuyệt đối an toàn. Chuyển trọn vẹn tài trợ của các nhà hảo tâm đến tận tay người dân chính là nghĩa vụ đạo đức của Quỹ.

Trong những năm đầu mới thành lập, nguồn tài trợ của Quỹ chủ yếu đến từ các doanh nghiệp lớn của nhà nước. Ngoài nguồn kinh phí tài trợ, Quỹ còn nhận được sự đóng góp tích cực của các địa phương thông qua hình thức vốn đối ứng đối với các dự án thuộc nhóm công trình như nhà cộng đồng phòng tránh thiên tai, bể bơi trường học, công trình nước sinh hoạt. trồng rừng…
Tổng số tiền Quỹ vận động tài trợ từ khi thành lập đến cuối năm 2023 đạt gần 609,7 tỷ đồng.
Nhiều doanh nghiệp, doanh nhân, các tổ chức, cá nhân đã nhiệt tình đồng hành, ủng hộ cho hoạt động của Quỹ, cả về tài chính và vật tư, phương tiện, giúp Quỹ được thuận lợi để thực hiện chương trình, mục tiêu của mình. Trong đó:
- Khối các doanh nghiệp nhà nước : 200,9 tỷ đồng
- Khối các doanh nghiệp tư nhân : 367,4 tỷ đồng
- Các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân nước ngoài: 32,7 tỷ đồng
- Các tổ chức, cá nhân khác : 8,7 tỷ đồng