Đơn vị thực hiện

• Hạng mục

  DỰ ÁN

• Thời gian

  TỪ 2017 ĐẾN NAY

• Lĩnh vực

  Năng lượng Sạch và Bền vững

Dự án “Ánh Sáng Vùng Cao” được triển khai từ năm 2017 và duy trì thường niên vào dịp hè. Dự án ra đời nhằm giải quyết tình trạng thiếu điện và điều kiện học tập không an toàn của trẻ em vùng cao, nơi nhiều hộ dân vẫn phải sử dụng đèn dầu thô sơ. Mục tiêu chính là mang đến nguồn sáng an toàn và bền vững thông qua việc lắp đặt hệ thống đèn năng lượng mặt trời cho các hộ gia đình khó khăn, trường học và điểm sinh hoạt cộng đồng.

Dự án được thực hiện qua các bước: khảo sát nhu cầu thực tế, huy động tài trợ từ doanh nghiệp và cá nhân, lựa chọn thiết bị phù hợp với địa hình, tổ chức vận chuyển và hướng dẫn người dân sử dụng. Nhờ đó, hàng trăm hộ dân và hàng nghìn học sinh đã được tiếp cận ánh sáng ổn định, cải thiện đáng kể điều kiện sinh hoạt và học tập. Bên cạnh đó, dự án góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về năng lượng tái tạo, hướng đến phát triển bền vững và giảm phụ thuộc vào điện lưới.

Bối cảnh dự án

Tại nhiều vùng núi cao và khu vực biên giới như Quảng Ngãi, Kon Tum, Quảng Nam hay Tây Nguyên, việc tiếp cận điện lưới quốc gia vẫn còn hạn chế do địa hình phức tạp, dân cư thưa thớt và hạ tầng giao thông yếu kém. Chi phí kéo điện cao vượt quá khả năng ngân sách địa phương khiến hàng ngàn hộ dân phải sống trong cảnh thiếu ánh sáng, phụ thuộc vào đèn dầu hoặc pin tiểu – vừa tốn kém, vừa gây hại cho sức khỏe và môi trường.

Trẻ em là nhóm chịu ảnh hưởng nặng nề: nhiều em phải học dưới ánh đèn dầu mờ, ảnh hưởng đến thị lực và kết quả học tập. Vào mùa mưa, tình trạng này càng nghiêm trọng hơn, dẫn đến việc học bị gián đoạn và tăng tỷ lệ bỏ học sớm. Trong khi đó, người dân vùng cao chủ yếu sống bằng nông nghiệp tự cung tự cấp, thu nhập thấp nên không có khả năng đầu tư vào các nguồn điện thay thế. Trong khi đó, các nguồn năng lượng sạch, đặc biệt là năng lượng mặt trời, có tiềm năng rất lớn nhưng chưa được khai thác rộng rãi do thiếu vốn đầu tư và thiếu hiểu biết kỹ thuật.

Trong bối cảnh đó, dự án “Ánh Sáng Vùng Cao” được hình thành với mục tiêu cấp thiết: cung cấp đèn năng lượng mặt trời cho hộ dân và trường học thông qua việc cung cấp và lắp đặt đèn năng lượng mặt trời cho hộ dân và trường học vùng khó khăn. Dự án không chỉ giúp cải thiện điều kiện sinh hoạt, học tập mà còn thúc đẩy nhận thức cộng đồng về năng lượng tái tạo, hướng tới phát triển bền vững và lan tỏa tinh thần sẻ chia, đồng hành cùng người dân vùng cao.

Sáng kiến - phát kiến của dự án

Dự án “Ánh sáng vùng cao” được triển khai tại nhiều tỉnh miền núi và vùng sâu vùng xa – nơi người dân gặp khó khăn trong tiếp cận điện lưới quốc gia. Đối tượng thụ hưởng gồm các hộ gia đình nghèo, trường học và điểm sinh hoạt cộng đồng ở khu vực chưa có hoặc có điện không ổn định. Mục tiêu là mang đến nguồn sáng an toàn, bền vững và chi phí thấp, giúp người dân cải thiện chất lượng sinh hoạt, học sinh có điều kiện học tập tốt hơn vào buổi tối.

Điểm nổi bật của mô hình nằm ở giải pháp năng lượng tái tạo phù hợp với thực tiễn vùng cao. Thay vì đầu tư hạ tầng điện lưới tốn kém, dự án lựa chọn đèn năng lượng mặt trời nhỏ gọn, tích hợp pin lưu trữ và tấm pin sạc, có khả năng chống nước, dễ di chuyển và lắp đặt trong địa hình đồi núi. Cách làm này đảm bảo tính khả thi, linh hoạt và bền vững trong nhiều bối cảnh khác nhau.

Một đặc điểm khác biệt của dự án là mô hình triển khai dựa vào cộng đồng. Quá trình thực hiện có sự tham gia của đoàn viên thanh niên, tổ chức địa phương và chính người dân, từ khâu khảo sát, lắp đặt đến bảo quản thiết bị. Nhờ đó, cộng đồng không chỉ là người thụ hưởng mà còn là chủ thể duy trì và lan tỏa mô hình.

Bên cạnh việc cung cấp thiết bị, dự án còn lồng ghép giáo dục và nâng cao nhận thức thông qua các buổi hướng dẫn sử dụng, chia sẻ kiến thức về năng lượng sạch và bảo vệ môi trường. Điều này giúp người dân hình thành thói quen sử dụng năng lượng tiết kiệm, an toàn và bền vững.

Với cấu trúc đơn giản – linh hoạt – dễ nhân rộng, “Ánh sáng vùng cao” có thể được áp dụng tại nhiều khu vực miền núi, hải đảo hoặc vùng khó tiếp cận điện lưới khác trên cả nước. Đây là mô hình không chỉ giải quyết nhu cầu ánh sáng trước mắt, mà còn góp phần thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng xanh và nâng cao chất lượng cuộc sống cho cộng đồng vùng khó khăn.

Mục tiêu và tầm nhìn của dự án

Tầm nhìn

Dự án “Ánh sáng vùng cao” ra đời với mục tiêu cấp thiết là mang lại nguồn sáng an toàn, bền vững cho các cộng đồng vùng núi còn nhiều khó khăn, nơi điện lưới chưa thể tiếp cận hoặc thiếu ổn định, hướng tới một xã hội nơi mọi trẻ em đều có ánh sáng để học tập, mọi gia đình đều được tiếp cận năng lượng an toàn, thân thiện với môi trường. Xa hơn, dự án mong muốn đóng góp vào mục tiêu phát triển bền vững (SDGs), đặc biệt là các mục tiêu về năng lượng sạch, giáo dục chất lượng và giảm bất bình đẳng, góp phần xây dựng cộng đồng vùng cao phát triển hài hòa và bền vững.

Mục tiêu ngắn hạn:

- Trang bị mỗi năm hàng chục bộ đèn năng lượng mặt trời cho các hộ dân, trường học và điểm sinh hoạt cộng đồng vùng cao.

- Nâng cao nhận thức cộng đồng về năng lượng tái tạo và sử dụng thiết bị hiệu quả.

- Huy động nguồn lực xã hội hóa từ doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân để mở rộng quy mô hỗ trợ.

Mục tiêu dài hạn:

- Xây dựng mô hình hoạt động bền vững, có khả năng nhân rộng đến nhiều tỉnh miền núi, vùng sâu vùng xa và khu vực hải đảo.

- Trở thành cầu nối giữa công nghệ năng lượng sạch và nhu cầu thực tế của người dân, góp phần thu hẹp khoảng cách phát triển giữa miền núi và miền xuôi.

- Thúc đẩy chuyển đổi năng lượng xanh, nâng cao chất lượng cuộc sống và cơ hội giáo dục cho trẻ em vùng khó khăn.

Quá trình triển khai - phạm vi - chi phí của dự án

Lĩnh vực triển khai: hỗ trợ đời sống cộng đồng, giáo dục và năng lượng sạch, hướng tới giải quyết tình trạng thiếu điện tại các khu vực miền núi, biên giới.

Khu vực triển khai: huyện Ba Tơ, Ba Khâm (Quảng Ngãi), xã Đăk Plo (Kon Tum) và một số khu vực miền núi tỉnh Quảng Nam.

Thời gian: Dự án được khởi động từ năm 2017 và tổ chức định kỳ hằng năm vào dịp hè, thời điểm thuận lợi về thời tiết và huy động lực lượng tình nguyện viên

Quá trình triển khai:

- Khảo sát và lựa chọn địa bàn:

+ Phối hợp với chính quyền địa phương thu thập thông tin về số hộ dân chưa có điện, điều kiện học tập của học sinh và đặc điểm địa hình.

+ Xác định khu vực ưu tiên dựa trên mức độ khó khăn và tính khả thi của việc vận chuyển, lắp đặt

- Huy động nguồn lực:

+ Kêu gọi tài trợ từ doanh nghiệp, tổ chức phi chính phủ và cá nhân hảo tâm.

+ Đoàn viên và thanh niên tình nguyện tham gia vào công tác vận chuyển, lắp đặt và hướng dẫn người dân sử dụng.

- Mua sắm, vận chuyển và lắp đặt thiết bị:

+ Lựa chọn đèn năng lượng mặt trời loại xách tay hoặc cố định, có độ bền cao, khả năng chống nước, pin lưu trữ từ 8–12 giờ.

+ Do địa hình đồi núi phức tạp, việc vận chuyển phải kết hợp xe tải, xe máy và phương tiện thô sơ, đảm bảo an toàn và đúng tiến độ.

+ Tình nguyện viên trực tiếp lắp đặt và hướng dẫn sử dụng, giúp người dân chủ động bảo quản và sửa chữa cơ bản.

- Theo dõi và đánh giá tác động:

+ Sau mỗi đợt triển khai, dự án thu thập phản hồi từ người dân, giáo viên và chính quyền địa phương.

+ Dữ liệu được tổng hợp để đánh giá hiệu quả sử dụng, rút kinh nghiệm và điều chỉnh kế hoạch cho các năm tiếp theo.

Kết quả đạt được

Kết quả định tính:

Dự án “Ánh sáng vùng cao” đã tạo ra tác động thiết thực và lâu dài đối với đời sống người dân vùng cao, vượt lên ý nghĩa của một hoạt động hỗ trợ vật chất đơn thuần.

- Cải thiện chất lượng sống của người dân:

Hàng trăm hộ gia đình không còn phụ thuộc vào đèn dầu hoặc pin tiểu – những nguồn sáng tốn kém, nguy hiểm và gây hại sức khỏe. Người dân có ánh sáng ổn định để sinh hoạt, đi lại an toàn hơn vào ban đêm và tiết kiệm đáng kể chi phí năng lượng hằng tháng.

- Nâng cao cơ hội học tập cho trẻ em vùng cao:

Hàng nghìn học sinh có điều kiện học tập vào buổi tối trong môi trường đủ sáng, giảm nguy cơ suy giảm thị lực và cải thiện thành tích học tập. Dự án góp phần thu hẹp khoảng cách tiếp cận giáo dục giữa vùng cao và vùng xuôi.

- Thúc đẩy sự gắn kết và tinh thần sẻ chia trong cộng đồng:

Quá trình triển khai huy động sự tham gia của người dân, tình nguyện viên, doanh nghiệp và tổ chức xã hội. Hoạt động này không chỉ mang lại lợi ích vật chất mà còn lan tỏa tinh thần đoàn kết, trách nhiệm xã hội và niềm tin cộng đồng

- Nâng cao nhận thức về năng lượng tái tạo:

Người dân được tiếp cận và hiểu rõ hơn về lợi ích của năng lượng mặt trời – nguồn năng lượng xanh, an toàn và bền vững. Từ đó, hình thành thói quen sử dụng năng lượng sạch, góp phần giảm phát thải và bảo vệ môi trường.

- Góp phần vào các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs):

Dự án không chỉ đáp ứng nhu cầu ánh sáng trước mắt mà còn đóng góp cho:

+ SDG 7 – Năng lượng sạch và bền vững: Thúc đẩy sử dụng năng lượng tái tạo ở vùng khó khăn.

+ SDG 4 – Giáo dục chất lượng: Tạo điều kiện học tập tốt hơn cho học sinh vùng cao.

Kết quả định lượng:

500 bộ đèn năng lượng mặt trời được trao tặng (500 hộ dân được hưởng lợi) : 500 gia đình có ánh sáng ổn định.

10 điểm trường được trang bị đèn năng lượng. : 1.500 học sinh có điều kiện học tập buổi tối.

50 tình nguyện viên tham gia trực tiếp lắp đặt. : tăng gắn kết,lan tỏa tinh thần sẻ chia.

Giảm trung bình 100.000 – 150.000 VNĐ/tháng chi phí dầu, pin cho mỗi hộ dân. : tiết kiệm chi phí sinh hoạt cho người dân

Tỷ lệ hộ dân hài lòng đạt 95% (theo khảo sát nhanh). : đa số đánh giá cao tính hữu ích

Tiềm năng nhân rộng mô hình

Dự án “Ánh sáng vùng cao” không chỉ đáp ứng nhu cầu cấp thiết về ánh sáng cho người dân miền núi, mà còn hình thành một mô hình xã hội bền vững, chi phí hợp lý và dễ nhân rộng — phù hợp áp dụng tại nhiều địa phương trong nước cũng như các quốc gia đang phát triển có điều kiện tương đồng.

Khả năng tự nhân rộng

- Mô hình được thiết kế đơn giản, gọn nhẹ và ít phụ thuộc vào hạ tầng điện lưới hoặc kỹ thuật phức tạp.

- Việc triển khai chỉ cần ba yếu tố cốt lõi: Thiết bị đèn năng lượng mặt trời chất lượng; Lực lượng tình nguyện viên hoặc người dân hỗ trợ lắp đặt; Nguồn kinh phí huy động từ cộng đồng hoặc tổ chức tài trợ

- Sau khi được hướng dẫn, người dân có thể chủ động duy trì, tự nhân rộng hoặc chia sẻ mô hình trong cộng đồng, tạo hiệu ứng lan tỏa tự nhiên mà không phụ thuộc vào nguồn hỗ trợ dài hạn.

Dễ dàng học hỏi và áp dụng

- Quy trình triển khai được chuẩn hóa theo chuỗi bước: khảo sát – huy động nguồn lực – cung cấp thiết bị – lắp đặt – hướng dẫn – theo dõi.

- Đây là quy trình dễ tái áp dụng cho các tổ chức xã hội, nhóm thiện nguyện hoặc doanh nghiệp trong khuôn khổ hoạt động CSR (trách nhiệm xã hội doanh nghiệp).

- Việc gắn kết với các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs) – gồm: SDG 7: Năng lượng sạch và giá cả phải chăng; SDG 4: Giáo dục chất lượng; SDG 10: Giảm bất bình đẳng giúp mô hình có thêm cơ hội nhận được hỗ trợ kỹ thuật, tài chính hoặc hợp tác quốc tế.

Tính linh hoạt và mở rộng lĩnh vực

- Mô hình có thể mở rộng địa bàn áp dụng sang:

+ Các khu vực hải đảo, vùng chịu thiên tai, vùng sâu vùng xa chưa có điện lưới ổn định

+ Các điểm sinh hoạt cộng đồng, trạm y tế, trường học bán trú

- Dự án cũng có thể phát triển thêm các ứng dụng năng lượng tái tạo như:

+ Quạt hoặc sạc năng lượng mặt trời

+ Hệ thống chiếu sáng công cộng (đèn đường, sân chơi, nhà văn hóa)

+ Mô hình “làng năng lượng sạch” quy mô nhỏ

Cơ hội hợp tác và bảo đảm tính bền vững

- Dự án đóng vai trò cầu nối giữa các bên liên quan, bao gồm:

+ Doanh nghiệp: tài trợ thiết bị hoặc kinh phí

+ Tổ chức phi chính phủ (NGO): hỗ trợ quản lý, giám sát và nhân rộng

+ Chính quyền địa phương: phối hợp khảo sát, tạo điều kiện vận chuyển

+ Người dân: trực tiếp thụ hưởng và duy trì hệ thống

- Sự phối hợp này giúp chuyển mô hình từ hỗ trợ một lần sang vận hành bền vững, hình thành chuỗi giá trị cộng đồng nơi mỗi bên đều có vai trò và trách nhiệm rõ ràng.

Về chúng tôi

Truy cập trang web của chúng tôi

Bản quyền và tính hợp pháp của các hình ảnh, video, thông tin, dữ liệu về dự án được đăng tải trên landing page (trang thông tin dự án) này do cá nhân/ tổ chức đăng ký tham gia giải thưởng cung cấp và chịu trách nhiệm.